De beelden van Japan zijn even uniek en fascinerend als de culturen die hen inspireerden.
De meeste van deze figuren zijn zo diep geworteld in de Japanse cultuur dat ze verschijnen in populaire media zoals anime, in films en videogames en zelfs als tuinbeelden, een veelvoorkomend decoratief element over de hele wereld.
Voor degenen die niet bekend zijn met de wuivende katten of de kinderlijke Jizō, volgt hier een inleiding tot enkele van de meest voorkomende beelden in Japan.
1) MANEKI-NEKO
De alomtegenwoordige maneki neko (wuivende kat), in het Engels bekend als lucky cat statues, is wijdverbreid in Japan, China en Taiwan. Deze kleine beeldjes bestaan al sinds de Edo-periode en worden verondersteld hun eigenaars geluk te brengen, maar hun precieze oorsprong is onduidelijk.
Volgens de legende hief een Japanse bobtailkat, het typische ras dat het beeldje voorstelt, zijn poot op om een reizende edelman een teken te geven. Toen hij de kat naderde, besefte de man dat hij ternauwernood in een voor hem opgezette val was gelopen.
Naast zijn poot houdt de maneki neko vaak een gouden munt in zijn hand. Dit heeft te maken met het geloof dat ze geluk brengen en dus voorspoed en rijkdom voor bedrijven, en het zijn dit soort maneki neko die populair zijn bij bedrijven buiten Japan.
2) TANUKI
Tanuki is een wasbeerhond en komt oorspronkelijk uit Japan. Tanuki zijn bedoeld om brand en diefstal te voorkomen, maar als beeld hebben ze nog vele andere functies.
Omdat het getal acht in het boeddhisme een geluksgetal is, hebben tanuki-beelden vaak de volgende acht kenmerken: een hoed voor bescherming tegen weer en wind, grote ogen voor observatie en goede besluitvorming, een staart voor evenwicht en kracht, een IOU voor zelfvertrouwen, een fles sake die staat voor deugdzaamheid, en een soms komisch groot scrotum (dat wilde wasberen eigenlijk hebben) als symbool voor financieel geluk.
Tot slot een grote buik die staat voor moedige maar rationele beslissingen en een vriendelijke glimlach.
3) JIZŌ
Jizō-beelden zijn de beschermers van reizigers en staan vaak langs wegen en kruispunten. De beelden vinden hun oorsprong in Ksitigarbha, een bodhisattva die wordt afgebeeld als een boeddhistische monnik die in het hiernamaals moet lijden om zielen te redden.
Hij is ook de beschermheilige van kinderen, inclusief overleden kinderen. Vanwege de associatie van Ksitigarbha met kinderen, en vooral met ongeboren of doodgeboren kinderen, is het ook gebruikelijk om standbeelden van Jizō te zien op begraafplaatsen of in tuinen die gereserveerd zijn voor gebeden voor overleden kinderen op tempelterreinen.
Ouders betalen om een standbeeld op te richten ter ere van hun kind en laten stenen en offers achter om de overgang van het verloren kind naar het hiernamaals te vergemakkelijken.
4) KOMAINU
Komainu, in het Engels bekend als leeuwenhonden, is een beschermend beeldje dat te vinden is bij de ingang van heiligdommen, tempels en andere belangrijke gebouwen die speciale bescherming nodig hebben. Er wordt aangenomen dat ze naar Okinawa zijn ingevoerd door de Chinese beschermende leeuwen, die er al zijn sinds de Han-dynastie, rond 200 voor Christus. Komainu worden verondersteld kwade geesten af te weren.
In paren heeft de ene meestal zijn mond open en de andere gesloten, en ze lijken samen de boeddhistische lettergreep Aum te zeggen – het begin en het einde van alles.
5) BUDDHARUPA
Buddharupa zijn beelden van mensen die het boeddhaschap hebben bereikt. Hun naam betekent “vorm van verlichting” in het Sanskriet. Historisch gezien is Japan sterk beïnvloed door het boeddhisme, en verschillende sekten hebben elkaar door de eeuwen heen opgevolgd, afhankelijk van de heersende macht.
Tegenwoordig kunnen shinto en boeddhisme vreedzaam naast elkaar bestaan, omdat geen van beide godsdiensten absolute trouw eist. Als gevolg daarvan zijn boeddhistische beelden in Japan wijdverbreid, en sommige zijn zelfs beroemd geworden, zoals het enorme beeld van Amida Boeddha in Kamakura.
