In Japan zijn personages en poppen erg populair en, in tegenstelling tot wat je misschien denkt, hebben ze niets te maken met de moderne Japanse anime en manga trend.
In feite zijn traditionele Japanse poppen een belangrijk onderdeel van de Japanse cultuur sinds het begin der tijden en kunnen ze worden beschouwd als echte kunstwerken. Zij zijn het resultaat van vele eeuwen innovatie, creatie en verfijning. Een traditionele Japanse kunst die nooit is gestopt met evolueren.
We hebben een korte gids geschreven over de geschiedenis, de stijl en de kenmerken van de Japanse poppen die je kunt vinden in het land van de rijzende zon.
DE JAPANSE KOKESHI POP
Kokeshi poppen zijn houten poppen met een cilindrisch lichaam en een rond hoofd. De eerste Kokeshi poppen zijn 150 jaar oud en komen uit de Tohoku regio in het noordelijke deel van de Japanse archipel. Deze poppen werden gesneden door houtbewerkers, beschilderd met bloemmotieven en vervolgens bedekt met lak.
In die tijd werden Kokeshi poppen gebruikt als speelgoed voor kinderen en als souvenirs voor Japanse toeristen. Deze houten figuur heeft een zeer paradoxale geschiedenis en betekenis. Het woord kokeshi betekent “het kind laten verdwijnen” en we zullen begrijpen waarom.
Tijdens de donkere eeuwen, toen de ellende een dorp trof, moesten vrouwen hun eigen kinderen doden om ze niet te veroordelen tot de hongerdood. Voor elk gedood kind werd een Kokeshi pop gesneden ter nagedachtenis aan dat kind. Zo kon niemand het offer van deze kinderen voor het voortbestaan van het dorp vergeten.
Anderzijds symboliseert de Kokeshi pop de wens om een gezond kind te krijgen. Volgens de Japanse traditie worden deze prachtige houten poppen aan iemand gegeven als teken van vriendschap of liefde.
DE JAPANSE DARUMA POP
Daruma is een zeer populair geluksfiguurtje in Japan en is zeer geliefd bij toeristen die ze graag als souvenir kopen. Deze eigenaardige ronde pop zonder armen en benen is een voorstelling van de stichter van het Zenboeddhisme, de legendarische Bodhidharma.
Volgens de legende mediteerde deze man negen jaar achter elkaar, sneed hij zijn oogleden af om niet in slaap te vallen, en verdorden zijn ledematen van het niet bewegen.
De Daruma pop is een geluksbrenger die een enkele wens kan vervullen. Als je een Daruma koopt, zijn je ogen leeg. Als je je wens hebt gedaan, moet je het eerste oog beschilderen en het figuurtje vervolgens ophangen zodat je het elke dag kunt zien. Zodra je wens is vervuld, kun je het tweede oog schilderen en een nieuwe wens doen met een andere Daruma.
DE JAPANSE HINA POP
De decoratieve Hina-poppen dateren uit de Heian-periode (794-1185) en zijn nauw verbonden met het Meisjesfestival, of Hina Matsuri, dat elk jaar op 3 maart plaatsvindt. Dit feest vindt zijn oorsprong in een oud gebruik uit de Heian-periode toen de adel het keizerlijk paar beeldjes gaf die het hof vertegenwoordigden en hen beschermden tegen boze geesten.
Tegenwoordig wordt 3 maart gevierd als de verjaardag van elk klein meisje in het land. Bij deze gelegenheid geeft de familie haar een nieuwe Hina-pop om aan de familiecollectie toe te voegen. De poppen kunnen het keizerlijk paar, courtisanes, muzikanten, ministers en samoerai voorstellen.
Afhankelijk van de middelen van de familie kan deze verzameling tot 15 poppen omvatten die in een precieze hiërarchische volgorde op een platform (hina dan), bedekt met een rood tapijt (dankake), worden geplaatst. De volgorde kan variëren naargelang de regio van Japan, maar de keizer en zijn vrouw staan altijd bovenaan.
DE JAPANSE MUSHA POP
Musha poppen stellen krijgers en krijgervrouwen voor die kunnen worden afgebeeld door de keizer, keizerin, premiers, samoerai of sprookjesfiguren.
Deze krijgerspoppen zijn zorgvuldig vervaardigd naar een hoge standaard en hebben een indrukwekkende aandacht voor detail aangezien de figuren mannen en vrouwen in volledige wapenuitrusting voorstellen, met helmen, wapens en soms zelfs paarden. Sommige versies van de Musha pop hebben kinderlijke trekken die sterk contrasteren met het krijgerbeeld.
De Musha-pop is sterk verbonden met het jongensfestival dat op 5 mei wordt gevierd, Tango No Sekku genaamd. In de dagen voorafgaand aan 5 mei worden deze poppen met militaire en mythische helden tentoongesteld op een klein platform van drie verdiepingen, bedekt met groene doeken.
DE JAPANSE GOSHO-POP
Gosho-poppen zijn mollige baby’s met grote ronde hoofden, kleine ledematen en een zeer witte huid. Deze poppen kunnen volledig naakt zijn of gekleed in prachtige, ingewikkelde kleding, met accessoires en een kapsel dat typisch is voor de Edo-periode (1603-1868).
De Gosho-pop, letterlijk “paleispop”, werd gemaakt voor het keizerlijk hof om namens de keizer te worden aangeboden aan elke afgezant die het keizerlijk paleis kwam bezoeken. Deze mollige poppen werden beschouwd als geschenken die geluk, bescherming en vruchtbaarheid brachten. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de Gosho-pop niet gemaakt van porselein, maar van een mengsel van rijstpulp en geplette oesterschelpen.
DE JAPANSE KIMEKOMI POP
Kimekomi is voornamelijk een Japanse techniek om poppen te maken. De poppen worden uit hout gesneden en versierd met stukjes stof. De techniek bestaat erin het stuk hout te snijden en de randen van de stof rechtstreeks op het houten lichaam aan te brengen. Het hoofd en de handen worden bedekt met gofun, een witte pasta gemaakt door fijn oesterschelpenpoeder en lijm te mengen. Het haar kan uit het hout worden geknipt of als pruik worden toegevoegd.
Kimekomi poppen ontstonden in Kyoto in de 18e eeuw. Volgens de legende maakte een dienaar van de Kamigamo tempel de pop van restjes stof en wilgenhout die aan de oevers van de Kamo rivier werden gevonden. Oorspronkelijk werden de poppen Kamigamo genoemd naar de tempel.
Pas later werden ze Kimekomi genoemd, dezelfde term voor de fabricagetechniek. Deze houten pop is erg populair in Japan, en er zijn Kimekomi poppen voor hobbyisten.
DE JAPANSE KARAKURI POP
Karakuri poppen zijn automatische poppen die zeer populair waren tijdens de Edo periode. Zij zijn het verbazingwekkende resultaat van groot artistiek meesterschap, technische virtuositeit en een vleugje Japanse verbeelding. Onder prachtige zijden kleding verbergt deze mechanische pop een heel systeem van veren en tandwielen die haar tot leven brengen.
Deze poppen zijn ook bekend als zashiki karakuri, letterlijk ‘ruimte poppen’. Ze werden ontworpen om de gasten te vermaken tijdens banketten aan het keizerlijk hof, in de huizen van kooplieden of gewoon in de privékamers van de rijke Japanners.
Waarschijnlijk de meest populaire Karakuri pop is de automatische theesnuffelaar. Deze pop heeft een dienblad voor zich waarop een kopje thee kan worden gezet. Zodra het kopje op het dienblad is geplaatst, begint de automaat naar de gast toe te bewegen, waarbij hij kleine hoofdbewegingen maakt. Als het kopje van het dienblad wordt gehaald, stopt de automaat, en als het kopje weer wordt neergezet, draait hij zich om en brengt het terug naar de gast.
DE JAPANSE BUNRAKU POP
Het Japanse poppentheater begon met de Azuchi Momoyama periode (1573-1603). Bunku-poppen worden zorgvuldig uit hout gesneden en met de hand beschilderd. De hoofden en handen worden gemaakt door specialisten, hoofdbeeldhouwermeesters, omdat ze zeer complex zijn.
Het ontwerp van het hoofd moet het mogelijk maken dat het gezicht in de loop van het verhaal van uitdrukking verandert, van het engelachtige gezicht van een jong meisje tot het angstaanjagende gezicht van een duivel.
De hoofdpoppen zijn zeer lang (tussen 1,20 en 1,50 meter) en zeer zwaar en vereisen drie personen om ze te bedienen. De eerste poppenspeler bedient het hoofd en de rechterarm, de tweede poppenspeler manipuleert de linkerhand en de derde beweegt de voeten en benen van de pop.
Deze organisatie vereist een uitstekende coördinatie om de pop een natuurlijke beweging te geven. Poppen die secundaire personages voorstellen, kunnen eenvoudiger zijn en door één persoon worden gehanteerd.
